10. Sınıf Dil ve Anlatım Betimleyici Anlatım 2 Testi Çöz 1 ) Bir isim sadece niteleme ya da sadece belirtme sıfatı alabilir, bazen de hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bir isim hem niteleme hem belirtme sıfatı almıştır? ABitmez bir dert bendeki, sunma artık vefayı. BGeri dönüşüm olmaz yırtık dökük anılar. CGün yüzüne düşmüş kara sevda bendeki. DMühürlenen gönlüme bir bakışın yok mudur? 2 ) "Bir'' sözcüğü, "herhangi bir'' anlamı taşıyacak şekilde kullanılırsa belgesiz sıfat; sayı anlamını bildirdiğinde ise sayı sıfatıdır. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde "bir" sözcüğünün sayı sıfatı kullanımına örnek vardır? ABir yıl daha düştü bize beklemek o anı Kahve misali sunmak gerek dosta zamanı BBir gün gelir ki vedalar ağlaşır kucak kucak Gidenler geri gelir mi söner mi bu ocak CBalkan şehirlerinde geçerken çocukluğum Her lahza bir alev gibi hasretti duyduğum DKeskin bir ürperişle kımıldadı anbean Baktım ve anladım ki o ejderdi canlanan 3 ) Bazı kurallı birleşik sıfatlar tamlayanla tamlananın yeri değiştirilip tamlanana üçüncü tekil iyelik ekinin getirilmesi ile oluşturulur. Aşağıdakilerin hangisinde yukarıdaki açıklamaya uygun bir bileşik sıfat kullanılmıştır? AEli açık insandan zarar gelmez, derdi dedem. BDüşük belli pantolonlar da modaya yenildi. CSusuz geçen bir yazın ardından verim düştü. DVurdumduymaz insanların mekanıydı burası. 4 ) Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir; Oluklar çift; birinden nur akar; birinden kir. Akışta demetlenmiş, büyük, küçük, kainat; Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat! Yukarıda verilen dörtlüğün son dizesinde kaç sıfat kullanılmıştır? A5 B2 C4 D3 5 ) Türkçede birkaç istisna dışında sıfatlar çekim eki almazlar. Aldıkları anda adlaşırlar. Bu durum niteleme sıfatlarında meydana gelir. Belirtme sıfatlarında ise adlaşan sıfat genellikle isim değil de zamir olarak karşımıza çıkar. Yukarıda verilen bilgi çerçevesinde hangi seçenekte adlaşmış sıfatın hem zamir hem de isim kullanımına örnek vardır? AYıllar yılı bekledim durdum Gelecek de bir gün gelir işte umudum BSaraya sığmaz gönle düşenler Aşığa gamdır hicran diyenler CNe ağlayan var ne gülen o dem Birini çekip sual eylesem DDuvarda yazılı kalmış birkaç kelime Onu yüzüm istemez nasıl gelsin dilime 6 ) Meddah, tek kişi tarafından "oynanan" bir halk tiyatrosudur. Son devrin meddahları kahvehanelerde "yüksekçe bir" yere oturup hikayelerini anlatmışlardır. Bu sanatçılar, halk arasında dolaşan veya "yazılı" edebiyattan alınma yahut kendilerinin zemin ve zamana uygun olarak "uydurdukları" hikayeleri, kahramanlarının şivelerini taklit ederek "türlü" jest ve mimiklerle anlatırlardı. Bu parçadaki tırnak içerisindeki sıfatlarla ilgili aşağıda verilen değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A"yazılı" sözcüğü niteleme sıfatına örnektir. B"uydurdukları" sözcüğü türemiş sıfattır. C"yüksekçe bir' öbeğinde niteleme ve belirtme sıfatı vardır. D"türlü" kelimesi yapısına göre basit sıfattır. 7 ) Sıfatlar çekim eki aldıklarında adlaşırlar. Fakat bazı istisnalar da görülebilmektedir. Aşağıdakilerden hangisinde çekim eki aldığı halde adlaşmamış sıfat vardır? AEleştiren ile eleştirilen arasında bir bağ olmalı. BBir yudum suya hasret kalanlar var bu dünyada. CCanım memleketim, her yanı başka bir bahar. DŞairin kaleme aldığı son şiiri klasisizm kokuyor. 8 ) Deriden kesilen ve tasvir adı verilen "birtakım" şekillerin, arkadan ışık yardımıyla gölgelerinin "beyaz" bir perde üzerine yansıtılmasına dayanan bir oyundur. Birçok milletin kendine özgü gölge oyunları vardır. Türk milletinin gölge oyunu olan Karagöz, aslında "birçok" yeteneğe sahip "bir" sanatçının çoğunlukla "tek" başına gerçekleştirdiği sanatsal bir gösterimdir. Yukarıda verilen altı çizili sıfatlardan hangisinin türü diğerlerinden farklıdır? Atek Bbeyaz Cbirçok Dbir 9 ) Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü, Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü, Işık ışık, dalga dalga bayrağım! Senin destanını okudum, Senin destanını yazacağım. Yukarıda verilen şiirle ilgili Muammer, Tufan, Harun, Yılmaz ve Murat birtakım değerlendirmeler yapmıştır. Murat: Kurallı birleşik sıfat kullanılmıştır. Harun: İkilemeler niteleme sıfatı görevindedir. Tufan: Birden fazla isim birden fazla sıfatla nitelenmiştir. Muammer: Basit ve türemiş sıfat örneği vardır. Süleyman: Şiirdeki tüm sıfatlar türemiştir. Verilen parçadaki sözcüklerle ilgili konuşan öğrencilerden hangisi ya da hangileri yanlış bir açıklama yapmıştır? ASadece Murat BMurat ve Süleyman CSadece Süleyman DHarun ve Muammer 10 ) Suratımda her suç bir ayrı imza, Benmişim kendime en büyük ceza! Ey dipsiz berraklık, ulvi mahkeme! Acı, hapsettiğin sefil gölgeme! Yukarıdaki dörtlükte geçen sıfatlarla ilgili yapılan değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A"sefil ve ulvi" sözcükleri basit, niteleme sıfatıdır. B"ceza" ismi hem niteleme hem belirtme sıfatı almıştır. C"dipsiz" sözcüğü, niteleme sıfatıdır, yapısına göre de türemiş sıfattır. D"imza" ismi, hem niteleme hem belirtme sıfatı almıştır.
