10. Sınıf Dil ve Anlatım Betimleyici Anlatım Testi Çöz 1 ) Betimleyici anlatım türlerinden biri de ruhsal betimlemedir. Bu betimleme kişinin ruhsal durumlarının yansımalarının anlatıldığı betimlemedir. Aşağıda verilen betimlemelerden hangisi "ruhsal betimlemeye" örnektir? ADemir işlemelerle süslenen kapıyı ardına kadar açınca üst üste yığılmış birçok eski kitapla karşılaştı. BDüşe kalka ilerlemeye başladı. Karşısına çıkan dik merdivenlerin kenarlarındaki ahşap yapılı direkleri tuta tuta ilerledi. Cİkinci kata çıktığında zilini çalacağı kapının kilidinin parçalanmış olduğunu fark etti. Yavaşça kapıyı itti. DŞaşkınlığı öyle bir hal aldı ki yüzündeki renkler bir mor bir kırmızı bir sarıya dönüyordu. Heyecanla karışık bir korku sardı bedenini, kalbindeki sızı bu kez gözlerine düştü. 2 ) Betimleme kelimelerin adeta fotoğraf sergisine dönüşmüş halidir. Bu yüzden kelimeler yalın halde değil de onların önüne gelerek onları süsleyen niteleyici kelimelerle kullanılır. Bu da daha çok ---- sözcük türüyle yapılır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sözcük türlerinden hangisi getirilmelidir? Asıfat Bisim Czamir Dfiil 3 ) Betimleyici anlatım ile öyküleyici anlatım çoğu kez edebi metinlerde iç içe kullanılır. Bu iki anlatım biçimi bazen karışık olarak yani örüntülü bir şekilde devam eder, yazar bazen de "olayı dondurup sadece tasvire bırakır metnini". Yukarıda tırnak içerisindeki bölümde verilen durumu aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bulabiliriz? ATrafiğin tam ortasındaydı arabalar ona hiç yol vermiyordu. Hatta kimi şoförler, camlarını yarım açarak ona bir şeyler söylemeye çalışıyordu. BTrafiğin tam ortasında kalan kişi ise sanki buz tutmuştu. Bırakın vücudunun hareketini gözleri bile ne arabalara ne de insanlara kayıyordu. CKendini arabaların önüne attı, ellerini havada bir sağa bir sola sallamaya başladı. DArabaları durdurmayı başaran düdüklü adam yolun ortasına doğru koşmaya başladı. Tam ona ulaşacaktı ki bir araba hareket etti. 4 ) Yarım saat boyunca hafif öne eğik vücudunun yükünü çekmek için ince, sıska bacakları ve vücuduyla orantısız başının arasında denge kurmaya çalıştı. Omuzlarından aşağıya doğru balık için getirdiği altı kiloluk ağı indirirken gözleri, hafif bulanık suyun içinde geziniyordu. Birden, suyun içinde ne olduğunu anlayamadığı garip bir canlıyı fark etti. Bu parçadaki betimlemenin türü aşağıdakilerden hangisidir? ARuhsal betimleme BFiziksel betimleme CSimgesel betimleme DSanatsal betimleme 5 ) Aşağıda verilen betimlemelerden hangisi parantez içerisindeki betimleme türünün örneği değildir? AYüz metrekarelik bir alana inşa edilen bu türbe, birbirine L biçiminde bağlı iki holden oluşuyor. (Açıklayıcı betimleme) BHalil çekik gözleri, dolgun ve al renkli yanaklarının arasında kayboluyordu. (Fiziksel betimleme) CDüşünmekten artık iyice yorgun düşen gözleri kapanırken omuzlarına binen gam yükü de benzini sarartmıştı. (Ruhsal betimleme) DSalkım salkım olan bulut ne ağlarsın dağ başında? Bağrında bir kara vardır düşer sanki çok yakında. (Öğretici betimleme) 6 ) Her yanı bir gül kadar vuslat kokan ve bin bir bahar ülkesinin başyapıtı gibi duran baş mabeynin hem ruhlara hem de gözlere ibretlik kabrini ziyarete gelenlerden biri de Harun Efendi idi. Yukarıda verilen melinde betimlenen esas öğe aşağıdakilerden hangisidir? AÜlke BKabir CGözler DHarun Efendi 7 ) İki vadi arasına asırlık bir çınar ağacının birbirinden ayrılsa da kopmayan kolları gibi uzanan bu tarihi kentin tam ortasından sessiz sedasız akan Harşit Çayı kente ayrı bir hava veriyordu. Bu havayı en güzel göreceğiniz yer ise şehrin zirvesi ile gökyüzünün neredeyse el ele tutuştuğu Kuşakkaya. Yukarıda verilen melinde hangi betimleme türü kullanılmıştır? ASanatsal betimleme BAçıklayıcı betimleme CRuhsal betimleme DFiziksel betimleme 8 ) Anlatımı daha etkili ve daha canlı tutmak için çoğu kez betimleme kullanır. Bazen de hiç betimleme yapmadan tamamlanan cümleler vardır. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde betimlemeye yer verilmemiştir? ASimsiyah gözlerinin altıdaki morluk hiç fark edilmeyecek gibi değildi. BBu tespih, annesinden ona belki de tek hatıraydı. CBiraz daha ilerlese bu dar ve kaldırımsız caddenin sonuna varacaktı, DKareli defterin kenarındaki sütunu karalamayı çok severdi 9 ) Betimleme için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenirse doğru olmaz? ABazı öğretici metinlerde açıklayıcı betimlemeler kullanılabilir. BRoman ve hikayelerde daha çok sanatsal betimlere kullanılır. CBetimlemelerde yer, zaman ve bir olayın bulunması gerekmektedir. DBetimlemelerde renk, şekil ve durum bildiren sıfatlardan sıkça faydalanılır. 10 ) Neredeyse her gün gelip avunduğu bu ırmakta bugün içine ayrı bir kasvet çökmüştü. Bir türlü eli ağa gitmiyordu. Oysa gözündeki damlayı parmağıyla silerken hırsı diğer elinin yumruğunu sıkmasından belli oluyordu. O avucun içinde kim bilir neler vardı? Üçüncü ayına girmişti balık serüveni. İlk başlarda balıkları tutmaktan ziyade, eliyle taşların altını yoklar onların yuvalarını dağıtır ve ırmaktan intikam almaya çalışırdı. Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangileri kullanılmamıştır? ATartışmacı - açıklayıcı BAçıklayıcı - betimleyici CBetimleyici - öyküleyici DEmredici - öğretici
